آموزش جامع بکاپ‌ گیری از روترهای سیسکو

مقدمه

آموزش بکاپ‌ گیری از روترهای سیسکو یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی است که هر مدیر شبکه باید داشته باشد. در صورتی که تنظیمات روتر به هر دلیلی از بین برود، داشتن یک نسخه پشتیبان به شما کمک می‌کند تا در کمترین زمان ممکن، شبکه را به حالت پایدار بازگردانید. این فرآیند نه‌تنها موجب افزایش امنیت و کاهش زمان خرابی می‌شود، بلکه به مستندسازی تغییرات و مدیریت بهتر شبکه نیز کمک می‌کند. در این مقاله، روش‌های مختلف بکاپ‌ گیری از روتر سیسکو را به‌صورت کامل بررسی خواهیم کرد.

۱. اهمیت بکاپ‌ گیری از روتر سیسکو

روترهای سیسکو قلب شبکه‌های سازمانی محسوب می‌شوند و هرگونه تغییر اشتباه، خرابی سخت‌افزاری یا حمله سایبری ممکن است باعث از دست رفتن تنظیمات مهم شود. دلایل اصلی بکاپ‌ گیری عبارت‌اند از:

• جلوگیری از از دست رفتن تنظیمات پس از ریبوت یا خرابی روتر
• امکان بازیابی سریع در مواقع اضطراری
• مستندسازی تغییرات پیکربندی برای مدیریت بهتر
• کمک به اجرای سیاست‌های امنیتی و انطباق با استانداردها

۲. بررسی حافظه‌های روتر سیسکو

روترهای سیسکو دارای چندین نوع حافظه برای ذخیره‌سازی تنظیمات و فایل‌ها هستند:

1. NVRAM (Non-Volatile RAM): محل ذخیره startup-config (تنظیمات اولیه پس از بوت شدن روتر)
2. RAM (Random Access Memory): محل ذخیره running-config (تنظیمات در حال اجرا)
3. Flash Memory: محل ذخیره سیستم‌عامل (IOS)
4. TFTP/SFTP/SCP Server: ذخیره‌سازی خارجی تنظیمات برای امنیت و مدیریت بهتر

۳. روش‌های بکاپ‌ گیری از روتر سیسکو

روش‌های مختلفی برای بکاپ‌ گیری از تنظیمات روترهای سیسکو وجود دارد که در ادامه بررسی می‌شوند.

۳.۱ نمایش و ذخیره تنظیمات روتر

قبل از بکاپ‌ گیری، لازم است تنظیمات فعلی را مشاهده و ذخیره کنیم.

مشاهده تنظیمات جاری

show running-config

مشاهده تنظیمات ذخیره‌شده در NVRAM

show startup-config

ذخیره تنظیمات در NVRAM

copy running-config startup-config

۳.۲ بکاپ‌ گیری از تنظیمات روی سرور TFTP

TFTP (Trivial File Transfer Protocol) یکی از روش‌های رایج برای انتقال فایل‌های پیکربندی است. برای استفاده از این روش:

1. سرور TFTP را روی کامپیوتر خود راه‌اندازی کنید (مثلاً با TFTPD32 یا SolarWinds TFTP Server).
2. روی روتر، دستور زیر را اجرا کنید:

copy running-config tftp

3. در پاسخ به پیام‌ها، آدرس IP سرور TFTP و نام فایل مقصد را وارد کنید:

Address or name of remote host []? 192.168.1.100
Destination filename [router-config]? backup-config

بازیابی تنظیمات از سرور TFTP

برای بازیابی، از دستور زیر استفاده کنید:

copy tftp running-config

۳.۳ بکاپ‌ گیری با SCP یا SFTP (امنیت بیشتر)

SCP و SFTP گزینه‌های امن‌تری نسبت به TFTP هستند. برای استفاده:

فعال‌سازی SSH و SCP در روتر

ip domain-name example.com
crypto key generate rsa modulus 1024
username admin privilege 15 password cisco123
ip ssh version 2
scp server enable

انتقال فایل با SCP

copy running-config scp://admin@192.168.1.100:/backup/router-config

۳.۴ بکاپ‌ گیری خودکار با اسکریپت Python

می‌توان با استفاده از Netmiko یک اسکریپت خودکار برای بکاپ‌ گیری نوشت:

from netmiko import ConnectHandler

device = {
    "device_type": "cisco_ios",
    "host": "192.168.1.1",
    "username": "admin",
    "password": "cisco123",
}

net_connect = ConnectHandler(**device)
config_data = net_connect.send_command("show running-config")

with open("backup_config.txt", "w") as backup_file:
    backup_file.write(config_data)

print("Backup completed successfully.")

۴. بازیابی بک‌آپ روی روتر سیسکو

پس از بکاپ‌ گیری، در صورت نیاز می‌توان تنظیمات را بازیابی کرد.

۴.۱ بازیابی از سرور TFTP

copy tftp running-config

۴.۲ بازیابی از سرور SCP/SFTP

copy scp://admin@192.168.1.100:/backup/router-config running-config

۴.۳ تنظیم مجدد (Reset) روتر به تنظیمات بکاپ‌ گرفته‌شده

اگر بخواهید تنظیمات را از startup-config لود کنید:

reload

یا مستقیماً با دستور:

copy startup-config running-config

۵. نکات مهم برای مدیریت بهتر بکاپ‌ ها

• زمان‌بندی منظم: حداقل هفته‌ای یک‌بار بک‌آپ بگیرید.
• ذخیره چند نسخه: چند نسخه از بک‌آپ را نگه دارید.
• مکان‌های مختلف ذخیره‌سازی: از TFTP/SFTP و ذخیره محلی استفاده کنید.
• رمزنگاری و امنیت: در صورت امکان از SFTP یا SCP به‌جای TFTP استفاده کنید.
• مستندسازی تغییرات: قبل از هر تغییر، یک نسخه بک‌آپ تهیه کنید.

۶. نتیجه‌گیری

بکاپ‌ گیری منظم از روترهای سیسکو، یک اقدام حیاتی برای حفظ پایداری شبکه است. روش‌های مختلفی از جمله TFTP، SCP، SFTP و اسکریپت‌نویسی وجود دارند که بسته به نیاز و سطح امنیت، می‌توان از آن‌ها استفاده کرد. پیشنهاد می‌شود همیشه از آخرین تنظیمات روتر خود یک نسخه پشتیبان داشته باشید تا در مواقع اضطراری بتوانید آن را بازیابی کنید.